Czas herstorii. Porozmawiajmy o dziejach kobiet

Spis treści

  1. Miejsce spotkania
  2. Co nowego?
  3. Szczegóły spotkania
  4. Herstoria, czyli historia włączająca dzieje kobiet
  5. Panelistki

Зміст

  1. Час їїсторії. Порозмовляймо про історії жінок
  2. Подробиці зустрічі
  3. Панелісти
  4. Записи

Miejsce

Na drugi panel Feminatywy Polsko-Ukraińskiej zapraszamy do ogrodów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Z panelistkami porozmawiamy o mechanizmach wymazywania kobiet z dyskursu historycznego stosowanych przez patriarchat. Zatrzymamy się nad wizerunkiem kobiety w tekstach kultury – tych dawnych i współczesnych. Pomówimy także o działaniach, które wprowadzają do szerokiej świadomości kobiecą część historii i budują współczesną politykę herstoryczną.

Co nowego?

W tym roku dosłownie zasiądziemy przy wspólnym, polsko-ukraińskim stole, druga edycja festiwalu odbędzie się bowiem w formule hybrydowej – stacjonarnie i online. Z naszymi gościniami spotkamy się w różnych miejscach we Wrocławiu: na tarasie Concordii (Wyspa Słodowa), na dziedzińcu Zakładu Narodowego im. Ossolińskich oraz Arsenału Miejskiego, a także w Mediatece, a wszystkie panele będą transmitowane w mediach społecznościowych Feminatywy oraz jej partnerek i partnerów w języku polskim i ukraińskim.

Na wszystkie panele w ramach festiwalu wstęp jest bezpłatny, ale należy zgłosić swój udział wypełniając formularz dostępny poniżej.

Szczegóły spotkania

Ikona Termin: 27 sierpnia 2021, godz. 18:00
Ikona Miejsce: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, ul. Szewska 37, Wrocław / dziedziniec – Wirydarz Ossolineum
W razie deszczu aula im. Mieczysława Gębarowicza.
Ikona Temat spotkania: Czas herstorii. Porozmawiajmy o dziejach kobiet
Ikona Wstęp: bezpłatny, obowiązują zapisy przez formularz znajdujący się poniżej.

Herstoria, czyli historia włączająca dzieje kobiet

Herstoria (ang. herstory) to termin, który pojawił się w języku angielskim w latach 70. XX wieku w czasie trwania drugiej fali feminizmu. Został wprowadzony jako gra słowna i analogia do słowa historia (ang. history), mając za zadanie zwrócić uwagę na brak kobiet na kartach dziejów i dominację męskiej narracji w dotychczasowych opowieściach o światowych wydarzeniach.

Herstoria to narracja historyczna, która przywraca zgubioną, wymazaną, zapomnianą lub odrzuconą perspektywę połowy ludzkości. Na szczęście o tym, że kobiety współtworzyły i nadal budują historię nie trzeba już większości z nas przekonywać. Na księgarnianych półkach co rusz pojawiają się biografie wielkich władczyń, artystek, naukowczyń, pisarek. Literatura tworzona przez kobiety bez kompleksów opanowuje najwyższe miejsca na szczytach bestsellerów.

W publicznym dyskursie nastąpił zwrot od mówienia o wielkich wydarzeniach militarnych i politycznych w stronę historii życia codziennego kojarzonego jako domena kobiet.

Czy możemy już powiedzieć, że żyjemy w czasach herstorii? Czy historia ma szansę stać się wielogłosem? Podczas drugiej rozmowy Feminatywy porozmawiamy o mechanizmach wymazywania kobiet z dyskursu historycznego stosowanych przez patriarchat. Zatrzymamy się nad wizerunkiem kobiety w tekstach kultury – tych dawnych i współczesnych. Pomówimy także o działaniach, które wprowadzają do szerokiej świadomości kobiecą część historii i budują współczesną politykę herstoryczną.

Panelistki

  • Tamara Hundorowa (Тамара Гундорова) UA – profesorka, doktorka nauk, członkini-korespondentka Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, kierowniczka Działu Teorii Literatury Instytutu Literatury im. Szewczenki Narodowej Akademii Nauk Ukrainy.
  • Ola Hnatiuk (Оля Гнатюк) PL/UA – historyczka literatury, tłumaczka, działaczka społeczna, dr hab., profesorka Uniwersytetu Warszawskiego, członkini polskiego PEN-Clubu, wiceprezeska Ukraińskiego PEN-Clubu.
  • Małgorzata Tkacz-Janik PL – doktorka nauk humanistycznych, kulturoznawczyni, feministka, społecznica, aktywistka.
  • rozmowę poprowadzi: Kazimiera Szczuka PL – feministka, działaczka społeczna, historyczka literatury, uczennica profesor Marii Janion.

Tamara Hundorowa

Profesorka, doktorka nauk, członkini-korespondentka Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, kierowniczka Działu Teorii Literatury Instytutu Literatury im. Szewczenki Narodowej Akademii Nauk Ukrainy; profesorka i dziekanka Wolnego Uniwersytetu Ukraińskiego (Niemcy); Associate Fellow, Harvard Ukrainian Institute (USA); Dyrektorka wykonawcza Instytutu Krytyki.
Jest członkinią Rady Narodowej Ukrainy ds. Rozwoju Nauki i Techniki oraz PEN Ukraina. Autorka wielu książek, m.in. „Femina melancholica. Стать і культура в гендерній утопії Ольги Кобилянської” (Femina melancholica. Płeć i kultura w utopii gender Olgi Kobylyanskiej), a także licznych publikacji z zakresu modernizmu, postmodernizmu, postkolonializmu i gender studies oraz historii literatury ukraińskiej.

Zdjęcie przedstawia patrzącą w obiektyw kobietę - Tamara Hundorowa..
Tamara Hundorowa

Ola Hnatiuk

Historyczka literatury, tłumaczka, działaczka społeczna, profesorka Uniwersytetu Warszawskiego, członkini polskiego PEN-Clubu, wiceprezeska Ukraińskiego PEN-Clubu. Jej ostatnia książka Odwaga i strach była nominowana do kilku prestiżowych nagród historycznych w l. 2016–2017, w 2018 otrzymała nagrodę PEN Clubu im. Pruszyńskich. Jej wcześniejsze publikacje to m.in. Między literaturą a polityką. Eseje i intermedia, Pożegnanie z imperium. Ukraińskie dyskusje o tożsamości, Bunt pokolenia. Rozmowy z intelektualistami ukraińskimi (wraz z Bogumiłą Berdychowską). Redaktorka i tłumaczka kilkudziesięciu książek w języku polskim i ukraińskim.

Za działalność naukową i obywatelską otrzymała kilka prestiżowych nagród (Pol-Cul Foundation, 1999; Nagroda „Przeglądu Wschodniego” za 2003; Nagroda Naukowa im. Jerzego Giedroycia przyznawana przez UMCS, w roku 2004; Nagroda im. Antonowyczów za działalność naukową oraz za działalność na rzecz polsko-ukraińskiego pojednania, Waszyngton 2010; Nagroda pisma „Ji” za intelektualną odwagę, 2010; Nagroda Polskiego PEN-Clubu im. Pruszyńskich, 2018) oraz jedno odznaczenie państwowe (Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, 2012).

Portret kobiety patrzącej w obiektyw - Ola Hnatiuk.
Ola Hnatiuk

Małgorzata Tkacz-Janik

Dr n. hum., kulturoznawczyni, feministka, społecznica, aktywistka. Wykładowczyni akademicka, raczkująca wikipedystka, obecnie pracuje w Centrum Dziedzictwa Kultury w Katowicach jako specjalistka ds. dziedzictwa niematerialnego, jednocześnie działa w III sektorze skupiając się na edukacji herstorycznej. Dawniej polityczka – współprzewodnicząca Zielonych (2010-2011), radna Sejmiku Śląskiego IV kadencji, w roku 2014 kandydatka niezależna na prezydenta Gliwic, dziś bezpartyjna. Pełnomocniczka Kongresu Kobiet w woj. śląskim od 2009 r., szefowa Rady Fundacji Przestrzenie Dialogu (od 2005), członkini Rady Stowarzyszenia Kongres Kobiet, Rady Honorowej Fundacji Iskierka oraz Zarządu Stowarzyszenia Szlakiem Kobiet. Pomysłodawczyni Śląskiego Szlaku Kobiet. Publikuje rzadko, sprawdza się jako mówczyni i happenerka. Matka chrzestna Śląskiej Manify (2006). Współtworzy od 3. lat Klub Książki Kobiecej działający w województwie śląskim. Wielokrotnie wyróżniona i nagrodzona za pracę na rzecz społeczeństwa obywatelskiego i edukacji regionalnej. Pełnomocniczka Kongresu Kobiet ds. obchodów Stulecia Praw Kobiet (od 2018). Liderka Czarnych Protestów i społecznej grupy działania w ramach strajku kobiet pn. Nic o Nas bez nas. Ruch kobiecy, Gliwice, Pyskowice. Mentorka, siostra, wegetarianka, matka gastronomiczna. Ma dorosłego syna Maćka i nieustannie tysiące pomysłów na to, jak promować kobiety i uczyć herstorii.

Portret kobiety patrzącej w obiektyw - Małgorzata Tkacz-Janik.
Małgorzata Tkacz-Janik

Kazimiera Szczuka

Feministka, działaczka społeczna, historyczka literatury, uczennica profesor Marii Janion. Wykładała m. in. na Gender Studies Instytutu Badań Literackich PAN i w Wielokulturowym Liceum Humanistycznym im. Jacka Kuronia w Warszawie. Współzałożycielka Porozumienia Kobiet 8 marca i współorganizatorka Manif. Jako dziennikarka telewizyjna współtworzyła m. in. programy kulturalno-literackie „Pegaz”, „Dobre książki” i „Wydanie drugie poprawione”, prowadziła również teleturniej „Najsłabsze ogniwo”. Autorka licznych artykułów i esejów publikowanych na łamach „Gazety Wyborczej” i dodatku „Wysokie Obcasy”, „Zadry”, „Tekstów Drugich”, „Krytyki Politycznej” oraz książek Kopciuszek, Frankenstein i inne. Feminizm wobec mitu, Milczenie owieczek. Rzecz o aborcji i Duża książka o aborcji.

Portret kobiety - zbliżenie na twarz - Kazimiera Szczuka.
Kazimiera Szczuka

Час їїсторії. Порозмовляймо про історії жінок

Їісторія (анг. herstory) – це термін, який з’явився в англійській мові у 70-х рр. ХХ ст. під час другої хвилі фемінізму. Термін було створено на основі гри слів і аналогії до слова історія (анг. history), його завданням було звернути увагу на відсутність жінок на мапах історії і домінацію чоловічої нарації в тогочасних описах світових подій. Їїсторія – це історична нарація, яка повертає втрачену, стерту, забуту чи відкинуту перспективу половини людства. На щастя, у тому, що жінки співтворили і досі творять історію, більшості з нас вже не треба переконувати. На полицях книгарень щоразу з’являються біографії великих правительок, мисткинь, науковиць, письменниць. Література, яку творять жінки без комплексів, займає найвищі сходинки у списках бестселерів. У публічному дискурсі відбувся перехід від розмов про великі воєнні та політичні події до історій щоденного життя, яке сприймається як сфера жінок. Чи ми вже можемо сказати, що живемо в часах їїсторії? Чи історія має шанси стати багатоголосою? Під час другої зустрічі Фемінативи ми поговоримо про механізми стирання жінок з історичного дискурсу, яких вживає патріархат. Поміркуємо про зображення жінки у текстах культури – як давніх, так і сучасних. Порозмовляємо також про засоби, які доносять до широкої свідомості жіночу частину історії та творять сучасну їїсторичну політику.

Подробиці зустрічі

  • Термін: 27.08.2021, 18.00
  • Місце зустрічі: Національний інститут ім. Оссолінських, вул. Шевська 37, Вроцлав
  • Тема: Час їїсторії. Порозмовляймо про історії жінок
  • Вхід вільний, необхідна реєстрація

Панелісти

  • Оля (Александра) Гнатюк
  • Малґожата Ткач-Янік
  • Тамара Гундорова
  • модераторка: Казимира Щука

Оля (Александра) Гнатюк

Оля (Александра) Гнатюк – історикиня літератури, перекладачка, громадська діячка, докторка наук, професорка Варшавського університету, членкиня Польського ПЕН-клубу, віцепрезидентка Українського ПЕН-клубу. Її останню книжку „Відвага і страх” було номіновано на кілька престижних історичних премій у 2016-2017 рр., у 2018 р. авторка отримала нагороду Польського ПЕН-клубу ім. Прушинських. Її раніші публікації – це книги „Між літературою і політикою. Есеї та інтермедії”, „Прощання з імперією: Українські дискусії про ідентичність”, „Бунт покоління. Розмови з українськими інтелектуалами” (у співавторстві із Боґумілою Бердиховською). Редакторка і перекладачка кількох десятків книжок українською і польською мовами.

Portret kobiety patrzącej w obiektyw - Ola Hnatiuk.
Оля (Александра) Гнатюк

Малґожата Ткач-Янік

Малґожата Ткач-Янік – докторка гуманітарних наук, культурознавиця, феміністка, громадська активістка, викладачка, вікіпедистка-початківиця. На цей момент працює у Центрі культурної спадщини в Катовіцах як спеціалістка з питань нематеріальної спадщини, водночас бере участь у діяльності громадського сектору, зокрема займається “їїсторичним” вихованням. У минулому – політикиня, співголова Партії Зелених (2010-2011), членкиня Сеймику Сілезького воєводства IV каденції, в 2014 р. – незалежна кандидатка на посаду мера Гливиць, нині безпартійна. З 2009 р. – Уповноважена “Конгресу жінок” у Сілезькому воєводстві, з 2005 р. – очільниця Ради фундації “Простори діалогу”, членкиня Ради об’єднання “Конгрес Жінок”, Почесної ради фундації “Iskierka” та правління об’єднання “Шляхом жінок”. Ініціаторка сілезького “Шляху жінок”. Публікується рідко, проявляє себе як промовиця і перформерка. “Хресна мати” сілезької “Маніфи” (2006 р.). Упродовж трьох років займається творенням “Клубу жіночої книги”, який функціонує в сілезькому воєводстві. Багато разів була відзначена і нагороджена за діяльність, спрямовану на розвиток громадянського суспільства і регіональної освіти. Уповноважена “Конгресу жінок” з питань відзначення Століття прав жінок (з 2018 р.). Лідерка Чорних протестів і групи соціальних дій у рамках страйку жінок під назвою “Нічого про нас без нас. Жіночий рух, Гливиці, Писковиці”. Менторка, сестра, вегетаріанка, “гастрономічна мама”. Має дорослого сина Мацька і невпинні тисячі ідей на те, як промувати жінок і навчати їїсторії.

Portret kobiety patrzącej w obiektyw - Małgorzata Tkacz-Janik.
Малґожата Ткач-Янік

Тамара Гундорова

Тамара Гундорова – проф., доктор наук, член-кореспондент НАН України, завідувачка відділу теорії літератури Інституту літератури імені Шевченка НАН України; проф. і декан Українського Вільного університету (Німеччина); асоційований співробітник Гарвардського українського інституту (США); виконавчий директор Інституту Критики.
Є членом Національної ради України з розвитку науки і технологій і членом ПЕН Україна. Проф. Гундорова є автором книг, зокрема Femina melancholica. Стать і культура в гендерній утопії Ольги Кобилянської, а також численних публікацій з питань модернізму, постмодернізму, постколоніальних і гендерних студій, а також історії української літератури.

Zdjęcie przedstawia patrzącą w obiektyw kobietę - Tamara Hundorowa..
Тамара Гундорова

Казимира Щука

Казимира Щука – феміністка, громадська діячка, історикиня літератури, учениця професорки Марії Яніон. Викладала, зокрема, на Ґендерних студіях при Інституті літературних досліджень Польської академії наук та у Багатокультурному гуманітарному ліцеї ім. Яцка Куроня у Варшаві. Співзасновниця групи „Порозуміння жінок 8 березня” та співорганізаторка Маніф. Як тележурналістка брала участь у створенні таких культурно-літературних програм як „Пегас”, „Добрі книжки” і „Видання друге виправлене”, також була ведучою телегри „Слабка ланка”. Авторка численних статей і есеїв, опублікованих на шпальтах „Gazety Wyborczej” i додатку „Wysokie Obcasy”, „Zadry”, „Tekstów Drugich”, „Krytyki Politycznej”, а також авторка книг „Kopciuszek” (Попелюшка), „Frankenstein i inne” (Франкенштайн та інше), „Milczenie owieczek. Rzecz o aborcji” (Мовчання ягнят. Мова про аборти) i „Duża książka o aborcji” (Велика книжка про аборти).

Portret kobiety - zbliżenie na twarz - Kazimiera Szczuka.
Казимира Щука